Akademik Başarının Görünmeyen Yüzü: Özgüven Eksikliği ve Aile Tutumlarının Rolü

Bazı çocuklar vardır; çalışır, bilir, hatta öğretmen soru sorduğunda içinden cevabı fısıldar…
Ama parmağını kaldırmaz.
Sınavda bildiği soruları şaşırır, kafası donar.
Neden?
Çünkü bilgi vardır ama özgüven yoktur.

Günümüzde akademik başarıyı yalnızca çalışmaya bağlamak büyük bir yanılgıdır. Bir çocuk kendine inanmıyorsa, potansiyelinin sadece küçük bir kısmını gösterebilir.

Çocukların İç Sesini Kim Şekillendiriyor?

Bir çocuğun kendine dair inancı büyük ölçüde evde duyduklarıyla şekillenir.

“Yine mi yanlış yaptın?”

“Sen zaten matematiği anlamıyorsun.”

“Dikkatsizsin.”
Bu cümleler çocuğun iç sesine dönüşür.
Sonra o çocuk sınava girerken aslında öğretmenden değil, kendi içinden gelen bu seslerden çekinir.

Aile Tutumlarının Görünmeyen Etkisi

Aile farkında olmadan çocuğun zihninde şunları oluşturabilir:

Sürekli kıyaslanan çocuk “Yetersizim.” der.

Aşırı kontrol edilen çocuk “Hata yapmamalıyım.” der.

Hep eleştirilen çocuk “Nasıl olsa beğenmeyecekler.” der.

Hiç sorumluluk verilmeyen çocuk “Ben yapamam.” der.

Ve bu düşünceler başarıdan daha güçlüdür.

Özgüven Bir Kas Gibidir

Doğuştan gelmez, zamanla gelişir.
Bir çocuğun kendine güvenmesi için:

Küçük başarılar yaşaması,

Yaptığı şeyin fark edilmesi,

Emek verdiği için takdir edilmesi,

Hata yapmasına izin verilmesi
gerekir.

Özellikle “Hata yapabilirsin, bu normal” cümlesi bir çocuk için mucize etkisi yaratır.

Sınav Kaygısı – Özgüven İlişkisi

Sınav kaygısı çoğu zaman zannedildiği gibi bilgi eksikliğinden kaynaklanmaz.
Asıl neden şudur:
“Ya yapamazsam?” korkusu.

Çocuk kendine güvenmedikçe eliminasyon sorusunda bile eli titrer, bildiği soruyu yanlış işaretler.

Eğitim Koçluğunda Özgüven Yapılandırması

Bir koç olarak gözlemim şu:
Çocuğun bilgi eksiklerinden önce inanç boşluklarını tamamlamalıyız.
Her öğrenci için:

Güçlü yön analizi

Küçük hedef planlaması

Kademeli başarı sistemi

Sorumluluk adımları

Başarı günlüğü mükemmel sonuçlar verir.

Çocuk kendine inanmaya başladığında, ders zaten kendiliğinden açılır.

Velilere Küçük Bir Hatırlatma

Her çocuk başarılı olabilir.
Ama her çocuğun başarıya giden yolu birbirinden farklıdır.
Bazen tek eksik test çözmek değildir; kendine olan inancıdır.

Onu da biz birlikte inşa ederiz.

Betül Mülayim Taşkıran
Eğitim ve Öğrenci Koçu